Tungi notinch uyqu: nima uchun kechasi tez-tez uyg‘onasiz va muammoni qanday hal qilish kerak?

Kechasi deyarli hamma uyg‘onadi, lekin hamma ham buni eslay olmaydi. Mutaxassis yordami bilan qaysi hollarda notinch uyqu norma ekanligini va qaysi hollarda uni tuzatish kerakligi haqida bilib olish mumkin.

Tez va sekin uyqu fazalaridan iborat bitta uyqu sikli o‘rtacha 90 daqiqa davom etadi. Tungi uyqu paytida bunday sikllar bir nechta bo‘ladi — har bir sikldan keyin yengil uyqu davri keladi, bu davrda ko‘pchilik uyg‘onadi, lekin uyg‘onganiga qatʼiy ishonmay yana tezda uxlab qoladi. Ertalab odamlar bu uyg‘onishlarni eslamaydilar yoki noaniq eslashadi. Uyqu bilan bog‘liq muammolar bo‘lmagan odam tun davomida 30 daqiqadan kamroq vaqt uyg‘onadi, deb ishoniladi.

Bunday tungi uyg‘onishlar odamlarda evolyutsion tarzda shakllangan. Yaʼni odamning omon qolishi nuqtai nazaridan shartsiz ravishda yuzaga keladi — bu qadimiy mexanizm uxlayotgan organizmga har yarim soatda ekologik xavfsizlik darajasini kuzatish imkonini beradi. Shubhasiz, zamonaviy inson ota-bobolariga qaraganda ancha xavfsiz sharoitda uxlaydi, ammo bugungi inson organizmining fiziologiyasi eramizdan oldingi davrda yashagan odamning fiziologiyasidan farq qilmaydi.

Bundan tashqari, davolanishning boshqa usullari mavjud. Masalan, uyqusizlik uchun kognitiv xulq-atvor terapiyasi qisqa muddatli psixoterapiyaning bir variantidir, uning davomiyligi buzilishning chuqurligiga bog‘liq. Shuningdek, quyidagi tavsiyalarga eʼtibor berib, uyqu holatini mustaqil ravishda yaxshilashga harakat qilishingiz mumkin:

• Uxlash uchun joy qulay bo‘lishi kerak. Qattiq yuzada uxlash sog‘liq uchun foydali ekanligini eshitgan bo‘lsangiz kerak – baʼzilar, hatto, taxtani karavotga qo‘yadi yoki polda uxlaydi. Lekin buni qilmaslik kerak. Yumshoq to‘qimalarning haddan tashqari siqilishi va ishemiyasi bilan bog‘liq bo‘lgan uyqu, oyoq-qo‘llar, bo‘yin, bel og‘rig‘i va uyqu paytida noqulaylik tufayli notinch uyqu kafolatlanadi. Qattiq to‘shakda uxlash faqat shifokor tavsiyasiga va tibbiy sabablarga ko‘ra kerak. Qolganlar bahorgi, yumshoq va qulay matrasni tanlashlari kerak.
• Yotoqxonadagi qorong‘ilikka eʼtibor bering. Shu maqsadda sizga qalin qora pardalar kerak bo‘ladi, bu o‘ta og‘ir holatlarda uyqu niqobidan foydalanishingiz uchun.
• Osuda uyqu uchun sokinlik zarur. Yotoqxonani ovoz o‘tkazmaydigan qilib qo‘yish va gavjum ko‘cha shovqiniga yo‘l qo‘ymaydigan zamonaviy ikki oynali derazalar bunga yordam beradi. Xurrak ovozidan qutulish uchun xurrak otib uxlaydigan qo‘shnilarga shifokorga uchrashni tavsiya qilishingiz ham mumkin.