Nima uchun ko‘p uxlaganda bosh og‘riydi?

Hamma narsa aslida aksincha bo‘lishi kerakdek tuyiladi, chunki sog‘lom uyqudan keyin kasallik va noqulayliklar ko‘pincha bartaraf etiladi. Ammo juda ko‘pi ma’lum bo‘lishicha, yaxshi ham emas. “Noviy ochag” nashri nima uchun ko‘p uxlaganda boshda og‘riq paydo bo‘lishi sababini tushuntirdi.

Sirkad ritmlarning buzilishi

Ba’zi tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, juda ko‘p uxlash miyadagi neyrotransmitterlar, ayniqsa serotonin ishlab chiqarishga ta’sir qiladi. Ushbu modda sirkad ritmlarni to‘xtatib qolishga yordam beradi — bu organizm uxlab qolish, kerakli vaqtda uyg‘onish va yetarlicha dam olish uchun amal qiladigan tabiiy uyqu rejimi.

Agar serotonin retseptorlarga allaqachon uyg‘onishingiz kerakligini bildirgan bo‘lsa va siz uxlashni davom ettirsangiz, organizm dam olmasdan stressni boshdan kechira boshlaydi. Organizm uyg‘onishga tayyor, qon oqimini va asab faoliyatini tiklash uchun oziqlanish kerak, bu uyqu paytida sekinlashadi. Shuning uchun bosh og‘rig‘i — stress, shuningdek, chanqoq hamda qorin ochishi kuzatiladi.

Noqulay yotoq

Biror kishi noqulay holatda uxlaganda, masalan, juda baland yoki past yostiq tufayli umurtqa pog‘onasi egri bo‘lib qolsa, u tez-tez cho‘chib ketishi mumkin. Lekin uzoq vaqt davomida chuqur uyquga ketmaydi. Agar u qattiq uxlab qolsa, unda noto‘g‘ri pozitsiya tufayli qon aylanishi yoki nafas olish qiyinlashadi. Noqulay vaziyatda qancha uzoq uxlasa, miya ham shunchalik ko‘p azoblanadi. Ertalabki bosh og‘rig‘i — bu organizmning uyquda dam olganining emas, balki azob chekayotgani haqidagi signaldir.

Yurak faoliyati

Ma’lumki, uyquning ma’lum bosqichlarida yurak tezligi sezilarli darajada sekinlashishi mumkin. Buni, masalan, yurak-qon tomir kasalliklari bilan og‘rigan bemorlarga o‘rnatiladigan kundalik monitorlar ma’lumotlari tasdiqlaydi. Shunday qilib, ertalab soat 4 dan 5 gacha, ko‘pchilikda puls 1 daqiqada 40 ta urishiga to‘g‘ri keladi. Agar inson uzoq vaqt uxlasa, yurak urish tezligi past bo‘lgan faza ko‘proq sodir bo‘ladi, bu qon tomirlarining, shu jumladan miyaning ishiga ta’sir qilmay qolmaydi.

Kislorod tanqisligi

Uxlash vaqtida inson zararli moddalarni, xususan, organizmga qaytishi kerak bo‘lmagan karbonat angidrid chiqaradi. Agar inson havosi yaxshi aylanmaydigan xonada uzoq vaqt uxlasa, havodagi kislorod darajasi kamayadi va buning o‘rniga zaharli moddalarni nafas olish boshlanadi. Yengil zaharlanish va kislorod tanqisligi mavjud bo‘lib, organizm bosh og‘rig‘i bilan reaksiyaga kirishadi. Noxush oqibatlarga yo‘l qo‘ymaslik uchun har doim yotishdan oldin yotoqxona havosini yangilash kerak.