Energetik ichimliklar haqiqatan ham sog‘liq uchun zararlimi?

Ko‘p miqdorda kofein va shakarning kombinatsiyasi turli tizimlar va organlarning sog‘lig‘iga ta’sir qilishi mumkin. Bularning barchasi yoshga, kasalliklarning mavjudligiga va ratsionga bog‘liq.

Yurak faoliyatini buzadi

Energetikdagi kofein va boshqa stimulyatorlar yurak tezligi va qon bosimini oshiradi. Bunday ichimliklarni haddan tashqari iste’mol qilish aritmiyaga va hatto yurak to‘xtab qolishiga olib kelishi mumkin.

Tetiklantiruvchi ichimliklar hatto yoshlarga ham zarar yetkazishi mumkin. Masalan, 14 va 16 yoshli ikki sog‘lom yigitda atriyal fibrilatsiya holati kuzatilgan.

O‘tkir holatlardan tashqari, energetik ichimliklar ham uzoq muddatda yurakka zarar yetkazishi mumkin. Olimlar tetiklantiruvchi ichimliklarni iste’mol qilish qon tomirlari endotelial funksiyasini kamaytirishi va trombotsitlar agregatsiyasini rag‘batlantirishi mumkinligini aniqladi. Uzoq muddat ichilsa, qonda tromb paydo bo‘lish xavfini oshiradi.

Asab tizimiga salbiy ta’sir qiladi

Qisqa vaqt ichida bir nechta energetik ichimliklar ichish zaharlanishga olib kelishi mumkin. Uning alomatlari orasida tashvish, uyqusizlik, taxikardiya, ovqat hazm qilish buzilishi, titroq, mushaklar tirtishishi va bezovtalik kuzatiladi. Kofeinning yuqori dozalari surunkali bosh og‘rig‘iga sabab bo‘lishi mumkin.

Bundan tashqari, energetik ichimliklar tarkibida mavjud bo‘lgan kofein, taurin va guarana birikmasi miya uchun toksik bo‘lishi va asab hujayralarini buzishi mumkin.

Energetik ichimliklar, ayniqsa, o‘smirlar uchun xavflidir. Bir tadqiqot 15-16 yoshdagi o‘smirlarda kofein iste’mol qilish va xatti-harakatlarning buzilishi o‘rtasida to‘g‘ridan to‘g‘ri bog‘liqlik borligini ko‘rsatgan.

Semirishga olib keladi

Energetik ichimliklar shakarga boy bo‘lgani sababli ortiqcha iste’mol qilish semirish va 2-toifa diabet xavfini oshiradi.

Xuddi shu sababga ko‘ra, tetiklantiruvchi ichimliklar ingichka ichakdagi foydali bakteriyalarning xilma-xilligini kamaytirishi mumkin, bu ham kilogramm ortishi va metabolik sindromning rivojlanishi bilan xarakterlanadi.

Jigarga zarar yetkazadi

Me’yordagi energetik ichimliklar jigarga zarar keltirmaydi, lekin agar haddan tashqari oshirib yuborilsa yoki spirtli ichimlik qo‘shilsa, tananing asosiy filtri bardosh bera olmasligi mumkin.

Shifokorlar asosiy omil energetik ichimliklar tarkibidagi va katta dozalarda gepatotoksisitega ega bo‘lgan B3 vitaminining haddan tashqari ko‘pligi deb hisoblaydi.

Suvsizlanishga olib keladi va buyraklarga zarar yetkazadi

Energetik ichimliklar ko‘pincha sport musobaqalarida ishlatiladi, chunki kofein sportchilarning ish faoliyatini yaxshilashi mumkin. Shu bilan birga, bu siydik va natriy miqdorini oshiradi, bu suvsizlanish va elektrolitlar yetishmovchiligiga olib kelishi mumkin.

Shuning uchun uzoq vaqt davomida jismoniy faollik paytida, ayniqsa, issiq sharoitda energetik ichimliklar ichmaslik kerak.

Tish emalini yemiradi

Yuqori kislotalilik va ko‘p miqdorda shakar tufayli energetik ichimliklar tish emaliga yomon ta’sir qiladi.

Amerikalik o‘smirlar ishtirok etgan ikkita tadqiqot eroziya va tishlarning parchalanishi shakarli ichimliklar, shu jumladan, energetik ichimliklar miqdori bilan bevosita bog‘liqligini tasdiqladi.

Sog‘liqqa zarar bermaslik uchun qancha energetik ichimlik ichish mumkin?

Bolalar va o‘smirlar, homilador ayollar, yurak-qon tomir kasalliklari va diabet bilan og‘rigan bemorlar bunday ichimliklarni ichishdan butunlay voz kechgani ma’qul.

Odatda kuniga bittadan ko‘p ichmaslik tavsiya qilinadi va bu ikki sababga asoslanadi:

Kofein miqdori. AQSH oziq-ovqat va farmatsevtika idorasi kuniga 400 mg dan oshmasligini tavsiya qiladi. Energiya nuqtayi nazaridan esa ikkitadan oshmasligi kerak, ko‘p bo‘lmagan, shunda ham bu ratsiondagi stimulyatorning yagona manbai bo‘lsa.

Shakar miqdori. Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti shakar umumiy kaloriyalarning 10% dan, ideal holda esa 5% dan ko‘p bo‘lmasligini tavsiya qiladi. Kuniga o‘rtacha kaloriya miqdori 2000 kkal bo‘lsa, bu mos ravishda 50 va 25 g bo‘ladi.

Shunday qilib, kuniga bitta energetik sog‘liq uchun nisbatan xavfsizdir, ammo bunday holatda shakar iste'mol qilmang va boshqa stimulyatorlardan voz keching.