Foydalimi yoki zararli: mayonez haqida ko‘pchilikka noma’lum bo‘lgan faktlar

Mayonez – ko‘pchilik sevib iste’mol qiladigan sous. U zararlimi yoki foydali?Vazn va oshqozonga zarar bermasdan qancha mayonez iste’mol qilish mumkin?Ushbu savollarga quyida javob topish mumkin.

Mayonez – bu zamonaviy kimyo sanoatining ixtirosimi?

“Mayonez – zararli, uni iste’mol qilish mumkin emas”. Bu sog‘lom ovqatlanish tarafdorlarining mayonezga qarshi ilgari surgan eng keng tarqalgan fikridir. Ammo sous XVIII asrda ixtiro qilingan, o‘sha paytda konservant, quyuqlashtiruvchi va stabilizatorlar hali ixtiro qilinmagandi.

Ma’lum bo‘lishicha, fransuz oshpazi butun bir askar armiyasini boqish vazifasini olgan. Uning ixtiyorida tuxum, limon va zaytun moyidan boshqa hech narsa bo‘lmagan. Topqir oshpaz hamma narsani aralashtirib, mazali sousni ixtiro qilgan.

Tarkibidagi mahsulotlar

Mayonez retsepti tabiiy mahsulotlarni o‘z ichiga oladi: o‘simlik yog‘i, limon sharbati va tuxum sarig‘i. Ularning har biri foydali xususiyatlarga ega. Shunday qilib, o‘simlik yog‘larida to‘yinmagan kislotalar mavjud. Umuman olganda, barcha yog‘larni ikkita katta guruhga bo‘lish mumkin: hayvon va o‘simlik yog‘lari. Hayvon yog‘lari asosan to‘yingan yog‘lar deb ataladi. Sabzavotlar to‘yinmagan yog‘li kislotalardir. Ikkala tur ham organizm uchun foydali va zarurdir.

Tuxum sarig‘ida ko‘p miqdorda A vitamini mavjud bo‘lib, u ko‘rish qobiliyatini saqlashga yordam beradi, teri, soch va tirnoqlarni yaxshilaydi. Limon immunitetni yaxshilaydigan va energiya beradigan antioksidant bo‘lgan C vitaminiga boy. Shuning uchun agar ushbu mahsulotlardan uy sharoitida mayonez tayyorlansa, tarkibda hech qanday zararli narsa bo‘lmaydi. Ammo bunday sous muzlatkichda uch kundan ortiq bo‘lmagan muddatda saqlanishi kerak.

Mayonezning xavfliligi haqidagi yanglish fikrlar

Sanoat usulida tayyorlangan mayonez uch kundan ortiq saqlanishi mumkin. Vakuum ostida qadoqlash, mahkamlash va sovuq javonlarda saqlashning maxsus usuli saqlash muddatini oshirishga yordam beradi. Buning uchun konservantlar, qalinlashtiruvchi moddalar, stabilizatorlar va bo‘yoqlar qo‘llaniladi. Biroq ular boshqa sanoat souslari va boshqa mahsulotlarda ham mavjud.

Yuqori kaloriya

Bu shunchaki afsona emas. 100 gramm mayonez tarkibida 600 dan 800 kkalgacha kaloriya mavjud. To‘g‘ri ovqatlanishga rioya qiladigan va kaloriyalarni hisoblaydiganlar bu juda ko‘p ekanligini tushunadi.

Ammo agar butun oila uchun mo‘ljallangan yangi sabzavotli salatning katta qismini bir qoshiq mayonez bilan to‘ldirilsa, hech qanday zararli narsa bo'lmaydi. Ayniqsa, bunday salatni haftada bir necha marta iste’mol qilinsa ham. Shuningdek, mayonezda juda ko‘p tuz bor va agar mayonez qo‘shilsa, salatga tuz solish shart emas. Haddan tashqari ko‘p tuz buyraklardagi shish va qo‘shimcha stress xavfini orttiradi.

Mayonez tarkibida kanserogenlar bormi?

Kanserogenlar haqiqatan ham xavflidir. Ushbu nom ostida hodisalarning katta guruhi mavjud: kanserogenlar organizmda saraton paydo bo‘lishi ehtimolini oshiradigan moddalardir.

Oddiy mayonezda esa kanserogenlar yo‘q, lekin ular qizdirilgandan keyin  paydo bo‘lishi mumkin. Ayrim taomlar yoki fastfudlar uchun qo‘llanilganda kanserogenlar organizmga kirib borado.

Mayonez tarkibida transyog‘lar bormi?

Transyog‘lar nima?Bu suyuq o‘simlik moylarini qattiq tuzilishga aylantirish uchun yog‘larning formulasini o‘zgartirish orqali olingan moddalardir. Masalan, tashqi ko‘rinishi va tuzilishi bo‘yicha sariyog‘ga o‘xshash, ammo o‘simlik yog‘larini o‘z ichiga olgan margarin.

Transyog‘lar juda yomon. Ular organizmga kirganda, ular yog‘larning molekulalarini almashtiradi. Organizm bunday aralashuvga gormonal uzilishlar bilan munosabatda bo‘ladi, ferment tizimining ishi buziladi. Bularning barchasi, o‘z navbatida, yurak kasalliklari, saraton, diabetni qo‘zg‘atadi va umumiy o‘lim darajasini oshiradi.

Ammo mayonezda transyog‘lar yo‘q, chunki o‘simlik moylarining tuzilishi sun’iy ravishda gidrogenlash orqali o‘zgarmaydi. Uy sharoitida mayonezini tayyorlash paytida, tabiiy reaksiya tufayli sarig‘iga limon sharbati qo‘shilgandan keyin qalinlashadi.

Xulosa qilib aytganda, har qanday mayonez me’yorida iste’mol qilinganda, zarar keltirmaydi. Ammo mayonezni isitish tavsiya etilmaydi, chunki yuqori haroratlarda, boshqa mahsulotlarda bo‘lgani kabi, unda kanserogenlar paydo bo‘lishi mumkin.

Mavzuga doir:

• Semirtiradi, xamirturushligi sog‘liqqa ziyon. Non haqida eng ko‘p tarqalgan yanglish fikrlar
• Qaysi biri foydali: guruch yoki grechka?
• Ko‘rinmas dushman: qahvani keragidan ortiq iste’mol qilayotganingizni anglatuvchi alomatlar